इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी म्हणजेच आयआयटी हे देशातील सर्वोत्तम अभियांत्रिकी महाविद्यालयांच्या यादीत अव्वल आहेत. NIRF रँकिंग 2023 नुसार, संपूर्ण देशात IIT मद्रासला प्रथम क्रमांक, IIT दिल्लीला दुसरा आणि IIT मुंबईला तिसरा क्रमांक मिळाला आहे. आजही विद्यार्थी आयआयटीमध्ये प्रवेश मिळवण्यासाठी खूप मेहनत करतात. कठीण परीक्षा उत्तीर्ण झाल्यावरच देशातील या प्रतिष्ठित महाविद्यालयात प्रवेश मिळतो. पण, 2024 ची आकडेवारी चिंताजनक आहे. आयआयटी कानपूरचे माजी विद्यार्थी धीरज सिंग यांनी केलेल्या आरटीआय अर्जातून असे समोर आले आहे की, सर्व 23 आयआयटी कॅम्पसमधील सुमारे 38% विद्यार्थ्यांना अद्यापही नोकरी मिळालेली नाही.
आयआयटी दिल्लीने आपल्या माजी विद्यार्थ्यांना एक मेल करून नुकत्याच पास आऊट झालेल्या विद्यार्थ्यांना नोकऱ्या देण्यासाठी शिफारस केली आहे. आयआयटी-बॉम्बे आणि बिर्ला इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी अँड सायन्सनेही त्यांच्या माजी विद्यार्थ्यांकडून मदत मागितल्याचे समोर आले आहे. आयआयटी दिल्लीतील 2023-24 चे प्लेसमेंट सत्र संपणार आहे. मात्र येथे नोकरी मिळवण्याचे खडतर आव्हान विद्यार्थ्यांसमोर आहे. आरटीआयच्या उत्तरानुसार सुमारे 400 आयआयटी विद्यार्थ्यांना अद्याप नोकऱ्या मिळालेल्या नाहीत.
बिर्ला इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी अँड सायन्सने दोन महिन्यांपूर्वी पहिल्यांदा माजी विद्यार्थ्यांकडून मदत मागितली. आयआयटी-बॉम्बेनेही माजी विद्यार्थ्यांशी संपर्क पास आऊट झालेल्या विद्यार्थ्यांच्या नोकरीसाठी संपर्क साधला आहे. या कॉलेजांमध्ये प्लेसमेंट सुरू असून जून अखेरपर्यंत सुरू राहणार आहे. प्लेसमेंटमध्ये सहभागी झालेल्या बॅचमधील सुमारे 10% विद्यार्थ्यांना अद्याप नोकऱ्या मिळालेल्या नाहीत. आरटीआयनुसार गेल्या वर्षी 329 विद्यार्थ्यांना नोकऱ्या मिळाल्या नाहीत.
BITS समूहाचे कुलगुरू व्ही रामगोपाल राव म्हणाले, ‘प्लेसमेंट सर्वत्र 20% ते 30% कमी आहेत. जर एखादी संस्था असे म्हणत असेल की सर्व विद्यार्थ्यांना नोकऱ्या मिळाल्या आहेत, तर नोकऱ्यांचा दर्जा योग्य नाही. हे पहिले वर्ष आहे जेव्हा ChatGPT आणि मोठ्या भाषेच्या मॉडेलने त्यांचा प्रभाव दाखवायला सुरुवात केली आहे.’
आरटीआय अहवालानुसार 2024 सोबतच 2022 आणि 2023 या वर्षांच्या प्लेसमेंटबाबतही माहिती देण्यात आली आहे. असे सांगण्यात आले आहे की, 2022 मध्ये 17,900 विद्यार्थ्यांनी 23 आयआयटी संस्थांमध्ये कॅम्पस प्लेसमेंटमध्ये भाग घेतला होता परंतु केवळ 14,490 विद्यार्थ्यांना प्लेसमेंट मिळू शकली. या परिस्थितीत, 19% अनप्लेस्ड राहिले.
त्याचप्रमाणे, 2023 मध्ये, कॅम्पस प्लेसमेंटमध्ये सुमारे 20,000 विद्यार्थ्यांनी भाग घेतला होता, परंतु केवळ 15,830 विद्यार्थ्यांनाच नोकरी मिळू शकली. या वर्षी 2024 मध्ये 21500 विद्यार्थ्यांनी कॅम्पस प्लेसमेंटमध्ये भाग घेतला, पण केवळ 13410 विद्यार्थ्यांना स्थान देण्यात आले. अशा परिस्थितीत 38% विद्यार्थी नोकरीपासून वंचित राहिल्याचे समोर आले आहे.
